گونه‌شناسی بادگیرهای بندر لافت بر‌اساس تزیینات نما

بادگیر جزیی از کالبد ساختمان­های مناطق گرم و مرطوب ایران به‌شمار می­رود که با هدایت جریان باد و بهره‌گیری از انرژی پاک طبیعت در تعدیل دما نقش مؤثری دارد. این عناصر در سیمای شهرهای قدیمی مناطق گرم پس از مناره‌های مساجد، نقطه اوج خط آسمان شهر قلمداد می‌شوند. از آن جا که در بسیاری از خانه­های بافت قدیم ‌شهر لافت تعمیر بادگیر صورت نمی­گیرد پس می‌توان‌ ‌تخریب این عنصر و حذف آن از سیمای شهر و کالبد خانه­ها را پیش‌بینی کرد. همچنین خانه­های بافت جدید بندر لافت بدون بادگیر ساخته می­شوند و به تدریج بام خانه­ها در لافت همچون بام بسیاری از شهر­ها و روستا­های ایران بدون نقطه اوج شکل می­گیرد اما می‌توان با بررسی گونه‌شناسی بادگیرها در جهت مشخص کردن درجه اهمیت آن برای اهالی و شناساندن آن‌ها به معماران و مسئولین در نگهداری و باززنده­سازی آن‌ها مؤثر بود. بنابراین در این شرایط بحرانی که عدم توجه به بادگیرها روز­به­روز منجر به نابودی آن‌ها می­شود این بررسی ضروری به‌نظر می‌رسد. این پژوهش از طریق مطالعات کتابخانه­ای و مطالعات میدانی( مصاحبه، مشاهده، عکاسی، برداشت و...) ابتدا به معرفی بادگیر، تاریخچه و اجزای آن می‌پردازد. سپس انواع آن‌را بر‌اساس میزان تزیینات نما مورد بررسی قرار می‌دهد. همچنین نمای 45 بادگیر بررسی شده به تفکیک ارائه می‌شود، آنگاه در رابطه با مصالح و شیوه‌های ساخت بومی آن‌ها مطالبی ارائه می‌گردد. در آخر این نتیجه به‌دست آمده ­است که تزیینات به‌کار رفته در بادگیرها عموماً سلیقه معمار سازنده و برگرفته از فرهنگ، اعتقادات و طبیعت منطقه بوده و پرکاری یا سادگی این تزیینات ارتباط مستقیم با سطح اقتصادی خانواده داشته است. در لافت بیشتر بادگیر‌های دو طرفه بدون تزیین و ساده هستند و بادگیرهای 4 طرفه 1 دهانه نیز تزیینات اندکی دارند ولی می‌توان بیشترین تزیینات به‌کار رفته را در بادگیرهای 4 طرفه­ 3 و 4 دهانه مشاهده نمود. به‌نظر می‌رسد از طریق بررسی نمای بادگیرها و تزیینات آن‌ها به‌عنوان نماد معماری بومی بندر لافت بتوان گامی مؤثر در جهت احیای این میراث باارزش معماری در لافت برداشت.